Daha önce de kaydettiğimiz gibi, Gazâli'nin ilk hocası Ebû Hâmid Ahmed b. Muhammed er-Râzikani et-Tûsi'dir. Bundan sonra, Ebû Nasr el-İsmaili ve daha sonra da İmam Harameyn gelir.
İlk hocasının yanında Tûs'da, ikincisinin yanında Curcan'da, ücüncüsünün yanında ise Nişabur'da okumuştur.
Tasavvufta hocası, zühdüyle mâruf İmam Ebû Ali el-Farmedi et-Tûsi'dir. Bu zat Risale-i Kuşeyri'nin müellifi Ebû Kasım'ın talebelerindendir. H. 477 senesinde Tûs'da Allah'in rahmetine kavuşmuştur. Gazâli, Yusuf es-Succan'dan da tasavvuf dersleri almıştır.
Hadis ilminde hocaları şunlardir: Ebû Sehl Muhammed b. Ahmed b. Ubeydullah el-Hafsi el-Meruzi, el-Hakim Ebû Hasr b. Ali b. Ahmed el-Hakim et-Tûsi, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Ahmed el-Havâri, Muhammed b. Yahya b. Muhammed es-Sucâi ez-Zevzâni, Hâfiz Ebû Futyan Ömer b. Ebû Hasan er-Rusayi ed-Dehistani el-Makdisi...
Bu sonuncusunun, Gazâli'nin hocası olması, meşhur muhaddis Zehebi'nin rivayetine göredir. Başka muhaddislere göre Gazâli, Dehistani'ye yetişememiştir.
Kelâm ve Cedel ilmini kimden okuduğu bilinmemektedir.
Felsefe ilimlerini ise, el-Munkizu min'ed-Dalâl adli eserinde açıkça söylediği gibi, hocasız öğrenmiştir.
İmam Gazâli, memleketi Tûs'a dönünce bütün gayretini hadis ilmini öğrenmeye hasretmiş, muhaddislerin meclislerine gitmiş ve onlardan hadis dinleyerek, dinlediklerini yazmiştir.
Hadis hafizi Ebû Futyan'i Tüs'a dâvet etti. Sonsuz hürmet gösterdi ve kendisine ikramlarda bulundu. Buhâri ve Müslim'i ondan okudu.
Zebidi, şerhinde şöyle demektedir: 'Gazâli'nin hadis rivayet ettiğini zannetmem. Şayet rivayet etmiş ise de azdir. Çünkü kendisinden hiçbir hadis rivayeti yapılmamıştır'.
Meşhur muhaddislerden İbn Asâkir, Gazalinin Sahih-i Buhari yi Ebû İsmail el-Hafsi'den dinlediğini yazar.
Zehebi şöyle anlatır: 'Gazâli meşhur seferinden Bağdad'a döndüğü zaman va'z ve nasihat meclisleri düzenledi; bu meclislerde ehl-i hakikat diliyle konuşmalar yapti. İhyâ adli eserini bu meclislerde okudu'.
Abdülgaffar ise şöyle anlatir: Gazâli son zamanında Hz. Peygamberin hadislerini dinlemek için bütün vakitlerini sarfederek ilim ehlinin meclislerine devam ettiği gibi, Buhâri ve Müslim'in hadislerini de inceliyordu. Biraz daha yaşasaydı hadis ilminde büyük bir otorite olur ve bu ilimde de bütün ulemayi geçerdi. Biraz daha yaşasaydı bütün vakitlerini hadis öğrenmeye hasreder ve büyük bir muhaddis olurdu. Eskiden beri hadis ilmine vâkıf idi. Çok hadis dinlemiş ve hayatının son devresinde bu ilimde oldukça ilerlemişti.
Hadis rivayet etmemesi onun icin bir noksanlık değildir. Geride biraktığı usûl, fürû ve sair ilimlere dair kitapları onun adını kiyamete kadar anmaya yetmez mi? Kitaplarını tedkik edenler onun gibi eser telif edebilen bir insanın az bulunduğunu ikrar etmek zorunda kalırlar.
Zebidi 'Onun, Ebû Davud'un sünenini Ebû Feth el-Hakirn et-Tûsi'den dinledim işittim' der ve devamla Fakihlerin fetvalarina delil kabul ettikleri ceşitli Hadisi şerifleri de dinlemiştir' der.
http://www.zehirliok.com/ihya/onbilgi/gazalinin-hocalari.html - http://www.zehirliok.com/ihya/onbilgi/gazalinin-hocalari.html